|
Hayatı
John
Ronald Reuel Tolkien 1892 yılında Güney Afrika'da
doğuyor, 1911 yılında Oxford'a kaydolup eski
İngilizce, eski Almanca ve eski Fince okuyor
ve 1. Dünya savaşından sonra Leeds Üniversitesi'nde
doçent oluyor. Notlarından öğrendiğimize göre
Tolkien 1. Dünya savaşı sırasında cephe gerisinde
aldığı görevler esnasında sonradan Middle Earth'de
yaşayacak olan Elf lerin dili olan Qenya'yı
tasarlamaya başlıyor. Quenya tamamen kendine
ait sözcükleri ve gramer yapısı olan, başka
bir dilin bir şekilde kodlanması ile yapılmış
olmayan bir dil. Ve Quenya ile birlikte Tolkien'in
zihninde çok çok çok öncelerinin dünyasını oluşturma
fikri başlıyor.
Tolkien'in çalışmalarına yön veren bir takım
arkadaşları ve öğrencileri ile kurduğu klüpler.
Bu klüplerde Tolkien ve öğrencileri eski dillerde
anlatılan masalları anlatıyorlar birbirlerine.
Oxford'a profosör olarak girdikten sonra "Inklings"
adı altında bir grup kuruluyor ve Tolkien'in
dünyası da şekillenmeye başlıyor.
Tolkien uğraşlarının ilk ürünü 1937 yılında
yayınlanan "The Hobbit" oluyor. Tüm
dünya -farkında olmasa bile- ilk kez elfler,
büyücüler, kovuklarda yaşayan hobbitler, cüceler
ve Orta Dünya ile tanışıyor. Bu gün tüm dünya
üzerindeki ister yazılı, ister görüntülü olsun
tüm kitap, film vesairelerde kullanılan elinde
asası, uzun sivri şapkası, bembeyaz sakalları
ve cübbesi ile tipik bir büyücü imajı ilk kez
Hobbit'de büyücü Gandalf ile ortaya çıkıyor
ve onunla özdeşleşiyor.
Hobbit doğal olarak edebi çevrelerce pek dikkate
alınmıyor, hatta eski diller konusunda bu kadar
saygın bir profesörden çıka çıka bir "masal"
çıkması bazılarını sinirlendiriyor. Tolkien
Hobbit hakkında çıkan eleştirilere hiç kulak
asmamış olacak ki çalışmalarına tüm hız devam
ediyor ve en sonunda 20.yy nin tüm dünya tarafından
en başarılı sayılan romanı The Lord Of The Rings
- Yüzüklerin Efendisi - ortaya çıkıyor. Hobbit'in
hemen arkasından Yüzüklerin Efendisi'ni okuyan
bir okuyucu ikisinin arasındaki farkı algılayabilir.
Kimbilir Hobbit belki de gerçekten Tolkien'in
yalnızca çocukları için yazdığı bir romanken
tesadüf eseri basılmıştır. Ama Yüzüklerin Efendisi'nin
öyle olmadığı daha ilk bölümlerde anlaşılıyor,
artık iyice olgunlaşmış olan Middle Earth'ün
tüm ağırlığı hissedilebiliyor.
Tolkien ölümü olan 1973 yılına kadar çalışmalarını
sürdürüyor, Middle Earth hakkında başka kitaplar
yazıyor. Bu kitaplardan en önemlisi ölümünden
sonra oğlu Christofer Tolkien tarafından yayına
hazırlanan Silmarillion oluyor. Bu kitapda Tolkien
Middle Earth ün binlerce yıllık tarihini anlatıyor.
Oğlu babasından kalan mirası güzel bir şekilde
devam ettiriyor ve neredeyse babasının bütün
notlarını kitaplaştırarak büyük bir Middle Earth
tarihi ortaya çıkarıyor.
Tolkien'in Middle Earth'ü ve onun üzerinde yaşanan
olayları anlattığı kitapları ister edebi çevreler
tarafından sevilsin, ister nefret edilsin, iş
artık bir grup otoritenin elinden çıkmış durumda.
Tüm ülkelere yayılmış milyonlarca Tolkien hayranını
bir kenara bırakın, Tolkien'in eserlerinde geçen
isimler ile şirketler kurulmuş, sanatçılar bu
isimleri kullanmışlar (İngiliz Sting'in ismi
Hobbit ve LOTH'da adı geçen bir kılıcın ismi,
Marillion adlı Rock grubunun ismi Silmarillion'dan
geliyor vb..). Tolkien'in eserlerindeki sahneler
ressamlar tarafından canlandırılmış ( belli
bir kalitede olan 300 ün üzerinde illüstrasyon
mevcut). Yüzüklerin Efendisi pek çok ülkede
tiyaro oyunu olarak sahnelenmiş, bilgisayar
oyunları, masa üstü kart oyunları yapılmış ve
tamamen kendine ait başka bir kültür barındıran
FRP (fantasy role playing) adı verilen oyunların
ortaya çıkmasını sağlamış.
John
Ronald Reuel Tolkien 3 Ocak 1892'de İngiliz
sömürgesi olan Güney Afrika'nın Bloemfontein
şehrinde doğdu. Ronald'ın babası Arthur Tolkien
banka müdürü idi ve aslen İngiltere Birmingham'lı
olan aile kendilerine yeni bir hayat kurmak
amacıyla Güney Afrika'ya yerleşmişti. Fakat
iklimin getiridiği olmusuzluklar kısa zamanda
anne Mabel'i Ronald ve küçük kardeş Hilary'ide
alıp İngiltere'ye dönmeye itti. Aile bir süre
sonra baba Arthur'un da dönmesi ile eski günlerine
kavuşacaktı. Fakat 15 Şubat 1896'da Güney Afrika'dan
Arthur'un ölüm haberi geldi. Bunun üzerine Mebel
çocukları alıp küçük bir köy olan Sarehole'a
yerleşti. Bu köy Ronald da derin etkiler bırakacak
ömrünün kısa bir süresini burda geçirmesine
rağmen hayallerinde yarattığı Hobbit diyarı
Shire ile defalarca Sarehole'u ziyaret edecekti.
Sarehole'da Tolkien'i etkileyen sadece yemyeşil
doğası değildi. Köy yakınındaki Moseley Bataklığı,
kardeşi Hillary ile her zaman oynamaya gittikleri
Cole Bank Road değirmeni ve devamlı kendilerini
kovaladığı için "Beyaz Ogr" adını
taktıkları değirmencinin oğlu da Ronald üzerinde
derin izler bıraktı.
Ronald Birmingham'daki King Edward's Okulu'na
başlayınca aile bir kez daha taşınmak zorunda
kaldı. Fakat bir süre sonra aile tekrar taşınmak
zorunda kaldı ve Ronald yeni taşındıkları Olver
Road'a yakın olan St.Philips okuluna verildi.
Bir sene sonra burs kazanınca tekrar King Edward's
Okulu'na dönen Ronald bir kaç sene sonra 1904
yılında şeker hastalığı yüzünde annesi Mabel'i
kaybetti. Bunun üzerine çocuklar teyzeleri Beatrice'in
yanına gitti ve Peder Francis Morgan'ın gözetimine
verildi. King Edward's Okulu'nda iken Ronald'ın
dillere büyük yatkınlığı olduğu ortaya çıktı
ve bu dönemlerde Ronald kendine ait bir dili
tasarlamaya başladı. Böylece Elf dillerinin
temelleri atılmıştı.
Çocukulukdan delikanlılık yıllarına geçerken
Ronald'ı etkileyen iki büyük yapı vardı ortudukları
Birmingham kentinde. 29 metrelik Perrott's Folly
kulesi o yıllara göre olağanüstü büyüklüğü ile
Ronald'ın beynine kazınmıştı. 1758 yılında John
Perrott tarafından yapılan bu kule tuhaf mimarisi
ile "Perrott'un divaneliği" ismini
almıştı. Hemen bu kulenin yanında ise bir başka
kule vardı. Ve bu İki Kule daha zonra yazacağı
The Lord Of The Rings için esin kaynağı oldu.
Ronald'ın gençlik yıllarına dair bir diğer önemli
not ise Gamgee ismi ile o yıllarda tanışmış
olmasıdır. Bu yerel pamuk markası Gamgee, Ronald'ı
etkilemiş olmalı ki Frodo'nun sadık dostu Sam'e
bu soyadı vermiş.
16 yaşındayken hayatını değiştirecek bir olay
oldu ve hayattaki tek gerçek aşkı olan Edith
ile tanıştı. Fakat Peder Morgan iki gencin görüşmelerini
yasakladı. 1911 yılında Tolkien klasik diller
eğitimi almak için Exeter Koleji'ne gitti ve
21 yaşını doldurduğunda hiç bir zaman unutamadığı
Edith'i buldu (Söylenir ki Edith ormanda dolaştıkları
bir gün onun için dans etmiş ve bu dans genç
Tolkien'i çok etkilemiştir). Gençler 22 Mart
1916'da evlendiler. Üstelik Tolkien onu ikinci
kez bulduğunda Edith bir başkası ile nişanlıydı.
Bu arada I. Dünya Savaşı başlamıştır. Kısa bir
süre sonra Tolkien'de orduya katdı ve Fransa
cephesinde savaşı. İki yakın dostunu bu savaşta
kaybeden Tolkien çok yakınında patlayan bir
bomba yüzünden İngiltere'ye geri döner. Fakat
savaş bu genç insan üzerinde unutulmaz etkiler
bırakmıştır. Savaştan döndükten sonra hayatının
büyük bir kısmını Oxford'da geçirdi. Savaş bittiğinde
Tolkien'de Oxford English Dictionary'de iş bulur.
1945 yılında Oxford'da Profesör olmasına kadar
geçen zaman içerisinde 4 çocuk sahibi olur.
Bu süre içerisinde devasa hayal dünyası Orta
Dünya'yı oluşturmaya devam eder. İlk kitabı
bir çeviri olan "Sir Gawain and The Green
Knight"'ı yayınlanır. Entellektüel bir
topluluk olan "Inklings" i yakın dostu
C.S. Lewis ile kurar ve 1937 yılında "The
Hobbit" i yayınlar. Roman hem olumlu hem
de olumsuz tepkiler alır. Oxford'da profesör
olan Tolkien'den nasıl olupda bir masal kitabı
çıktığını sorar bazıları. Ama olumsuz eleştiriler
bir işe yaramaz ve Hobbit kısa zamanda popüler
olur. Bundan sonra Tolkien The Lord Of The Rings
için çalışmaya başlar.
1954 yılında destansı The Lord Of The Rings'in
ilk iki bölümü İngiltere'de yayınlanır ertesi
sene ise üçüncü bölüm yayınlanır. Roman Hobbit'den
bile daha fazla tepki alır. Bir kısım eleştirmen
tarafından Hobbit'dekinden çok daha fazla eleştiriye
maruz kalır Tolkien. Oysa o sadece hayalindeki
dünyayı yazıya dökmüştür o kadar. 1965 yılında
LOTR'un Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanması
ile her şey birden değişir. Amerikalılar özellikle
genç nüfus romanı çok sevmiştir ve roman hızla
kült roman olur. Bundan sonra Tolkien için ilginç
bir hayat başlar. Zaman zaman aşırı ilgiden
bunalır Tolkien. Bir çok defa adres değiştirir.
Sayısız kere telefon numarası değişir. Ama her
zaman meraklı bir okuyucu ona ulaşıp sorar "Balrog
nedir? Blue Wizards'lara ne oldu?". 29
Kasım 1971'de karısı Edith öldü. Tolkien bunun
üzerine sadece bir sene yaşayabildi ve 2 Eylül
1973'de Kraliçe'den CBE ünvanını almasından
kısa bir süre sonra 81 yaşında öldü.
Kronoloji
1892
3 Ocak tarihinde Güney Afrika'nın Bloemfontein
kasabasında doğdu.
1894 Erkek kardeşi Hilary doğdu.
1895 Babası Arthur Tolkien öldü. Bunun üzerine
aile İngiltere'ye Birmingham'a taşındı.
1900 King Edward's Grammar School'a başladı.
1904 Annesi 34 yaşında öldü.
1905 Ronald ve kardeşi Birmingham'da halalarının
yanına taşındılar.
1908 Oxford'a başladı.
1914 Çocukluk aşkı Edith Bratt ile nişanlandı.
Birinci dünya savaşı başladı.
1916 Edith ile evlendi. Almanya'ya karşı savaşmak
üzere Fransa'ya gitti. Bir topçu atışı çok yakınında
patladı ve bu nedenle İngiltere'ye geri döndü
1917 Silmarillion'u yazmaya başladı ve ilk çocuğu
Jon doğdu.
1918 1. Dünya Savaşı'nın bitimine az bir süre
tekrar cepheye gitti fakat kısa bir süre sonra
geri döndü.
1920 İkinci çocuğu Michael doğdu. Leeds Üniversitesi'n
de kariyerine devam etti.
1924 Üçüncü oğlu Christopher doğdu. Oxford Üniversite'sin
de İngiliz Dili profesörü oldu.
1925 Sir Gwain and The Green Knight yayınlandı.
Oxford'da Anglo-Saxon profesörü oldu
1926 Hayatında önemli bir yer edinecek olan
C.S. Lewis ile tanıştı.
1929 Dördüncü çocuğu Priscilla doğdu.
1936 Hobbit' bitirdi. Beowulf: The Monsters
and The Critcis yayınlandı.
1937 Hobbit yayınlandı. The Lord Of The Rings'i
yazmaya başladı.
1939 Fairy Stories yayınlandı.
1947 Lotr'u incelenmesi için yayıncıya yolladı.
1948 Lotr'u yazmayı bitirdi.
1949 Farmer Giles Of Ham yayınlandı
1954 The Lord Of The Rings'in Birinci ve İkinci
bölümü İngiltere'de yayınlandı.
1955 The Lord Of The Rings'in Üçüncü bölümü
yayınlandı.
1959 Emekli oldu
1962 The Adventures Of Tom Bombadil yayınlandı.
1964 Tree And Leaf yayınlandı.
1965 The Lord Of The Rings Amerika'da yayınlandı.
Roman pasifiğin ötesinde çok büyük bir ilgi
gördü ve çabucak kült roman oldu.
1967 Smith Of Wootton Major ve The Road Goes
Ever On yayınlandı.
1971 Edith Tolkien 82 yaşında öldü.
1972 J.R.R. Tolkien 82 yaşında hayata gözlerini
kapadı
Eserleri
1925
Sir Gwain And The Green Knight
1936 Beowulf: The Monsters And The Critics
1937 The Hobbit
1939 Fairy Stories
1949 Farmer Giles Of Ham
1954 The Lord Of The Rings - Fellowship Of The
Rings, Two Towers
1955 The Lord Of The Rings - The Return Of The
King
1962 The Adventures Of Tom Bombadil
1967 Smith Of Wootton Major, The Road Goes Ever
On
Ölümünden sonra yayınlananlar
1976 The Father Christmas Letters
1977 The Silmarillion
1980 Unfinished Tales Of Numenor And Middle-Earth
1981 The Letters of J.R.R. Tolkien
1982 Mr. Bliss
1983 The Monsters And The Critics And Other
Essays, The History Of Middle-Earth: The Book
Of Lost Tales
1984 The History Of Middle-Earth: the Book Of
Lost Tales Part Two
1985 The History Of Middle-Earth: The Lays Of
Beleriand
1986 The History Of Middle-Earth: The Shaping
of Middle-Earth
1987 The History Of Middle-Earth: The Lost Road
and Other Writings
1988 The History Of Middle-Earth: The Return
Of The Shadow
1989 The History Of Middle-Earth: The Treason
Of Isengard , The War Of The Ring
Röportaj
Büyük
Ustayla 1955 yılında BBC'nin yaptığı röportaj
(Real Player'a gereksinim var) 1.109 MB İndirmek
için buraya
tıklayınız.
----
Mezarı
Büyük
usta şu anda burada yatıyor. Dinlenme yerinde
şu kelimeler yeralmakta: JOHN RONALD REUEL TOLKIEN
BEREN
1892-1973
|
